De aanleiding voor het initiatief was een ernstig zieke tiener die vorig jaar in Meander werd opgenomen omdat hij zeer benauwd was en zuurstof nodig had. “We dachten eerst aan een longontsteking, maar hij knapte niet op”, vertelt Nijman. “Uiteindelijk bleek dat hij ontzettend veel vapete waardoor hij schade aan zijn longen had.”

Naar aanleiding van deze opname én de groeiende populariteit van vapen onder jongeren, besloten Nijman en Oberink voorlichting te gaan geven. “Jongeren zijn aan het begin van de middelbare school extra kwetsbaar”, legt Oberink uit. “Daarom willen we hen al vóór die tijd bereiken.” 

Voorlichting aan groep 8 

Inmiddels zijn Oberink en Nijman langs geweest bij een eerste groep 8-klas in Bussum en willen ze dit in de toekomst vaker gaan doen op basisscholen. Voor hun voorlichting maken ze gebruik van een presentatie die is geïnspireerd op het materiaal van de website vapenjouwkeuze.nl. "Het was een leuke en leerzame ervaring”, vertelt Nijman. “De kinderen waren erg geïnteresseerd, luisterden aandachtig en stelden veel vragen. “We merken dat kinderen met name geboeid zijn door de verhalen die wij vertelden vanuit de kliniek, over tieners die klachten hadden gekregen door vapen.” 

De basisschoolleerlingen schrokken van de hoeveelheid nicotine in een vape en hoe verslavend het kan zijn. Daarnaast wisten veel nog niet dat vapen, naast schadelijke effecten op de longen, ook invloed kan hebben op de hersenen en schade kan veroorzaken aan de huid, tanden en bloedvaten. De presentatie werd afgesloten met een quiz, waar fanatiek aan werd meegedaan.  

Zorgwekkende trends 

Wat Oberink en Nijman vooral zorgen baart, is hoe de tabaksindustrie zich op jongeren richt. “Jongeren komen tegenwoordig steeds eerder in aanraking met vapes. Deze vapes worden onder andere aangeboden via sociale media zoals Snapchat en Instagram. Er zit veel meer nicotine in een vape dan in een gewone sigaret en vapen is daardoor heel verslavend. Bovendien worden ze op een aantrekkelijke manier gepresenteerd: met vrolijke kleurtjes, zoete smaakjes, spelletjes en challenges. “Het is marketing die duidelijk op jongeren is gericht”, zegt Oberink. “En het werkt: twee van de drie jongeren die beginnen met vapen, gaan daarna ook roken.” 

“De schuld wordt vaak bij de jongere gelegd, maar dat is niet terecht.  Bij juist jonge hersenen is het beloningscentrum heel gevoelig voor verslavingen. Wij als volwassenen kunnen een rem zetten, maar bij jongeren is deze rem nog minder goed ontwikkeld”, aldus Nijman. 

Oberink vertelt: “Op de polikliniek in Meander zien we steeds vaker jongeren met klachten die (voor een deel) te herleiden zijn tot vapegebruik. We merken het bij klachten zoals hoofdpijn, vermoeidheid, concentratieproblemen, slaapproblemen en astma die moeilijker onder controle te krijgen is. De vraag ‘vape je?’ is bij tieners inmiddels een standaardvraag geworden in onze spreekkamer.”

In de toekomst hopen Oberink en Nijman meer scholen te bezoeken om voorlichting te geven. Interesse in de voorlichting? Vul dan dit formulier in: https://forms.microsoft.com/e/YUkVdRWC4h. De artsen zullen dan contact opnemen.

Op de foto: kinderartsen Ebba Oberink en Maaike Nijman.