3 januari 2023

SEH-arts Babiche Driesen promoveert met onderzoek naar drukte op de Spoedeisende Hulp

Spoedeisende hulp-arts Babiche Driesen is begin december aan de Vrije Universiteit in Amsterdam gepromoveerd met een onderzoek naar de druk op de Spoedeisende Hulp (SEH) en de doorstroom van oudere patiënten. De afgelopen jaren onderzocht ze verschillende situaties die samenhangen met drukte op de SEH. Waarom melden ouderen zich hier? Waarom verblijven ze er relatief lang? En wat maakt dat ze vaak opnieuw terugkomen?

Terug

Babiche vertelt: “Als we begrijpen waarom dit allemaal gebeurt, kunnen we nadenken hoe we de zorg voor oudere patiënten kunnen verbeteren en tegelijkertijd de druk op de spoedeisende zorg kunnen verminderen.”

Oudere patiënten op de SEH

De afgelopen jaren is het aantal ouderen fors toegenomen. Ook op de Spoedeisende Hulp van Meander is duidelijk te merken dat de maatschappij vergrijst. Dat zorgt steeds vaker voor problemen. Babiche vertelt: “Oudere patiënten kampen vaak met verschillende complexe gezondheidsproblemen. Als een oudere patiënt zich op de SEH meldt, wordt er meestal een beroep gedaan op meerdere specialistische artsen en zijn er vaak aanvullende onderzoeken nodig. Ze verblijven lang op de SEH en dit heeft gevolgen voor de doorstroom van patiënten. De overmatige drukte die hierdoor ontstaat kan negatieve gevolgen hebben voor patiënten, zowel voor de oudere patiënten zelf als voor andere patiënten. De oudere patiënten hebben bijvoorbeeld een grotere kans op langdurige opname, een delier of zelfs overlijden.”

Onderzoek

Babiche heeft voor haar promotie zowel literatuuronderzoek als praktijkonderzoek gedaan. Babiche: “Om te beginnen onderzocht ik op basis van bestaande literatuur de bruikbaarheid van de PRISMA-methode voor de zorg. Deze methode is oorspronkelijk ontwikkeld om de oorzaken van incidenten in de chemische procesindustrie in kaart te brengen. De PRISMA-methode wordt steeds vaker in de gezondheidszorg gebruikt en maakt het mogelijk om bij een relevante gebeurtenis grondig uit te zoeken waarom deze heeft plaatsgevonden. Waarom meldt een oudere patiënt zich bijvoorbeeld op de SEH en waarom blijft deze zo lang? De PRISMA-methode is een oorzaken-analyse-methode en bleek goed bruikbaar. Daarom heb ik op basis van deze methode mijn praktijkonderzoek uitgevoerd. Ik keek hierbij naar specifieke gebeurtenissen rondom de doorstroom van oudere patiënten op de SEH. Het ging om een bezoek aan de SEH, een opname van meer dan zes uur op de SEH en een herhaalbezoek kort na het vorige bezoek. Ook onderzocht ik de oorzaken van een ongeplande IC-opname. Om de oorzaken van deze gebeurtenissen te achterhalen bestudeerde ik patiëntdossiers en hield ik samen met collega-onderzoekers interviews. Verder ging ik na of het (herhaal)bezoek van de patiënt aan de SEH voorkomen had kunnen worden. Daarvoor vroeg ik naar de mening van de patiënt, de huisarts en de behandelaar op de SEH. Tot slot voerde ik met 13 patiënten van 70 jaar of ouder, die zich in korte tijd twee keer op de SEH gemeld hadden, uitgebreidere gesprekken over hoe zij hun bezoek ervaren hadden.”

Conclusie

Uit de verschillende studies is gebleken dat een acute verslechtering van een chronische ziekte bij oudere patiënten één van de belangrijkste oorzaken is van zowel een (herhaal) bezoek aan de SEH als een ongepland IC-opname. Een tweede belangrijke hoofdoorzaak van situaties die samenhangen met de drukte op de SEH, is organisatorisch van aard. Het gaat dan bijvoorbeeld om het ontbreken van voldoende bedden op verschillende verpleegafdelingen in het ziekenhuis of een patiënt moet lang wachten op een ambulance om deze terug naar het verpleegtehuis te brengen. Hierdoor moeten oudere patiënten regelmatig langer dan zes uur wachten. Dit geeft meteen aan dat de druk op de SEH in een bredere context gezien moet worden. Een soepele uitstroom ligt namelijk buiten de macht van de SEH. Tot slot blijkt uit interviews met oudere patiënten dat zij negatieve ervaringen hebben met de wachttijd en het ontslagbeleid op de SEH. Patiënten weten vaak niet goed waar ze op wachten. Ook weten ze na hun bezoek niet precies waar ze heen moeten als ze opnieuw klachten krijgen.

De juiste zorg op de juiste plek

Tot slot spreek Babiche nog de wens uit dat oudere patiënten niet langer verschillende omwegen hoeven af te leggen binnen de acute zorgketen, maar veel sneller de juiste zorg op de juiste plek krijgen. Babiche: “Als arts gaat het mij aan het hart dat door de enorme drukte op de SEH een kwetsbare doelgroep als ouderen niet altijd de juiste zorg op het juiste moment krijgt. Ik hoop dat de resultaten van mijn onderzoek gebruikt worden om de druk op de SEH grondig aan te pakken. Daarvoor is het belangrijk dat de acute zorgketen, met daarin onder andere huisartsen, apotheken en thuiszorgorganisaties, zich verenigt. Alleen samen kunnen we de acute zorg goed organiseren en coördineren.”

In Meander lopen al verschillende initiatieven om de zorg voor kwetsbare ouderen te verbeteren. Zo is het ziekenhuis bezig met het oprichten van een zorgpad kwetsbare ouderen. Patiënten die 70 jaar of ouder zijn en op de SEH van Meander komen, worden gescreend op kwetsbaarheid. Als de patiënt kwetsbaar blijkt wordt er parallel aan de behandeling een plan gemaakt voor de toekomst en wordt de patiënt in bredere context bekeken, waarbij er aandacht is voor het somatische, psychische, functionele en sociale domein. Babiche: “We moeten meer naar de patiënt zelf kijken, wat zijn de wensen en de behoeften van de patiënt. Bespreek dit samen met de betrokken zorgverleners, de mantelzorgers en familie van de patiënt en zet dit in een behandelplan. Een goed behandelplan kan voorkomen dat een patiënt op de SEH terechtkomt. Dat verlicht de druk op de zorg én verbetert de kwaliteit van leven van de patiënt.”